Danişmend Gazi Destanı

Anadolu'da oluşan Türk destanlar zincirinin ikinci halkası Danişmend Gazi Destanı'dır.Danişmend Gazi Destanı, Anadolu destan zincirinde Battal Gazi Destanı'yla Saltuk Gazi Destanı arasındadır. Anadolu'da 8.yüzyıldan itibaren Müslümanlaşma ve Türkleşme serüvenini anlatan Battal Gazi Destanı'ndan sonra Danişmend Gazi Destanı'nda da aynı mücadelenin, 11-15. yüzyıllar arasındaki kısmı anlatılır. Bu dönem Anadolusunda yaşanan olaylar Danişmend Gazi'nin efsanevi kişiliğiyle birleştirilir.

Danişmend Gazi Destanı tip, motif, konu ve şahıslar bakımından Battal Gazi Destanı'ndan etkilenmiştir: Hatta bu destanın devamı niteliğindedir. Battal Gazi'nin Malatya'da başlattığı mücadeleyi Danişmend Gazi adeta Niksar'da sürdürür. Daha sonra Türkleşme ve İslamlaşma süreci ilerledikçe Saltuk Gazi de Sinop'ta bu mücadelenin yeni bir halkasını ortaya koyacaktır. Danişmend Gazi Destanı'nda Selçuklu Türkleriyle diğer Türk boylarının -Niksar merkezli - Anadolu'ya yerleşme serüvenleri anlatılır. Destanda Türk boylarının Anadolu'yu yurt tutma çabalarının kahramanlık hikayeleri son derece akıcı bir üslupla anlatılır. Ayrıca bu destanda Orta Anadolu ve Kuzey Anadolu'nun coğrafi durumuyla ilgili fazlaca bilgi bulunmaktadır. Olayların yaşandığı mekanlar Dede Korkut Hikayeleri'nin mekanlarıyla birleşir.

Danişmend Gazi Destanı, 11-15.yüzyıllar arası Türklerin tarih, kültür ve coğrafyasıyla ilgili zengin bir birikim oluşturduğu için son derece önemlidir.