Tefsir Usulü

Kur'ân-ı Kerîm insanlar için bir hayat rehberidir. Onun bu rehberliği, her şeyden evvel doğru anlaşılmasına bağlıdır. Manası ve maksadı yanlış anlaşılan bir Kur'ân'dan beslenen bilginin gerçek anlamda İslamî oluşundan söz edilemeyeceği gibi bu bilgi üzerine kurulu bir hayatın da İslamî olma özelliğinden bahsetmek güçtür. Kur'ân İlimleri ve Tefsîr Usûlü alanındaki çalışmalar bu bakımdan çok önemlidir. Usul ve esastan yoksun bir tefsir faaliyeti çoğu zaman keyfiliğe kapı aralayacak, Kur'ân'daki anlam kapalılıklarını gidermek bir tarafa, anlamı açık âyetleri bile kapalı, anlaşılmaz hatta maksadından saptırılmış bir söze dönüştürecektir.

Çalışmamızda, Kur'ân'ın inzal keyfiyeti, Kur'ân'ın bir söz olarak kaynağı ve onun Allah kelâmı oluşu ile ilgili itirazların arkasındaki temel düşünce, Kur'ân'ın metinleşme süreci ve Kur'ân'ı ifade eden temel kavramların ardından Kur'ân'ı tefsir ve onu anlama bahislerine geçilmiştir. Kur'ân'ı doğru tefsir etmede takip edilecek usul ve esasların önemli bir kısmının ulûmu'l-Kur'ân bahislerinde yer alıyor olması nedeniyle, çalışmanın muhteva planı oluşturulurken bu alanın temel kavramlarına önemli ölçüde sahip çıkılmıştır. Buradan hareketle, usule dair temel bilgiler ve tefsirde dikkate alınacak esaslar geleneksel Kur'ân ilimleriyle ilişkilendirilerek sunulmaya çalışılmıştır. Bu yapılırken teorik bilgilerle yetinilmemiş, Kur'ân'dan yeterince örnekler verilerek bir nevi uygulamalı bir usul bilgisi sunulmaya ve pratik değeri olacağı düşünülen sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır.

İlahiyat fakülteleri lisans müfredatında yer alan Tefsir Usûlü dersini alan öğrenciler için başvuru kaynağı olabilecek içerikte hazırlanan bu çalışmanın Kur'an ile ilgilenen genel okurlar için de faydalı olacağını ümit ediyoruz.