Rüyada Terakki

Üç katli Bogaz köprüsü, boydan boya yapilan yeni rihtimlari, hayvanlarin hizmet ettigi büyük bahçeleri, suni daglari, katlarinda genis balkonlari andiran sokaklarin uzandigi yüksek binalari, fabrikalari, yerin altindan ve deniz üstünden giden trenleri, her seyi gözetleyen dev aynalariyla 24. yüzyilin Istanbul'u...Yasami hakkinda neredeyse hiçbir sey bilinmeyen Molla Davudzade Mustafa Nâzim Erzurumî'nin ilk kez 1913 yilinda yayimlanan anlatisi Rüyada Terakki ve Medeniyet-i Islamiyeyi Rüyet, Türkçe edebiyatta ütopya türünün bilinen en erken ve ilgi çekici örneklerindendir. Balkan Savaslari'nm yol açtigi toplumsal buhran ve karamsarlik içinde umutsuzken, rüyasinda büyük dedesi ile 400 yil sonrasinin Istanbul'una giden anlatici Nâzim, Osmanli'nin geçmis hatalarindan ders alinmasi ve Islami bir düzen saglanmasiyla gelecekte Bati medeniyetine karsilik gelebilecek ileri bir medeniyete nasil ulasilacagina taniklik eder. Kitabin girisinde "Isbu rüyadan gaye ve maksat: Vatan ve milletin selamet-i terakki ve tealisini temindir" diyen yazar böylece, modernlesme reflekslerini yansitan Osmanli edebiyatindaki siyasi rüya örneklerinden tanisik oldugumuz bir niyetle kendi ütopik kurtulus senaryosunu sunar. Bu yaniyla Rüyada Terakki'nin yalnizca ütopya meraklilari ve edebiyat okurlari için degil, Osmanli'nin siyasi düsünce tarihiyle ilgilenenler için de önemli bir kaynak olacagini umuyoruz.