Osmanlı Atlası - 20. Yüzyıl Başları

Gerek ülkemizde ve gerekse dış dünyada Osmanlı tarihi üzerine yoğun bir ilgi vardır. Ancak idarî taksimat ve tarihî coğrafya ile ilgili çalışmaların bu yoğun ilgi içerisindeki payı düşük kalmıştır. Elinizdeki eserin bilim dünyasına sunulmasında sözünü ettiğimiz bu eksikliği giderme çabasının önemli bir yeri olmuştur. Çalışmanın, son dönem Osmanlı tarihi coğrafyası ve idarî taksimatıyla ilgili araştırmalara katkıda bulunacağını ümit ediyoruz.

Osmanlı Atlası, Binbaşı Mehmet Nasrullah, Kolağası Mehmet Rüşdü ve Mülazım Mehmet Eşref'in hazırladıkları ve Maarif Nezareti'nce 21 Haziran 1323/03.09.1907 tarih, 154/2645 numaralı izniyle h.l325/1907'de İstanbul'da bastırılan Memalik-i Mahruse-i Şahaneye Mahsus Mükemmel ve Mufassal Atlas adlı eserin latin harflerine çevirisi, kısmen sadeleştirilmesi, eserin verdiği bilgilerin ilmi tedkiki ve sunumunda okuyucuya yararlı olacak tasarruflardan ibarettir. Askeri coğrafya öğretmeni olan yazarların hazırladıkları bu eserin orijinali eski harflerle 132 sayfa ve renkli 35 adet vilayet haritasından oluşmaktadır.

Atlas, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, Avrupa'da bulunan toprakların idari taksimi; İkinci bölüm, Asya'da bulunan toprakların idari taksimi; Üçüncü bölüm, Afrika'da bulunan toprakların idari taksimi ile ilgilidir. Bu bölümlerde her vilayet, sancak, emaret ve her birim ayrı ayrı incelenmiştir.

Eser ülkeler, şehirler, bölgeler ve devletler tarihi araştırmalarında kullanılacak önemli bilgiler taşımaktadır. Osmanlı vilayetleri hakkında eserin hacmini çok aşan özlü ve ehemmiyetli bilgilerin verilmesi, eserin kıymetini arttırmaktadır. Bu bakımdan tarihçiler, öğrenciler ve tarihe meraklı okuyucular için başucu kaynağı niteliğindedir.