Matmazel Anjel

Matmazel Anjel, 2. Meşrutiyet'ten (1908) sonra Balkan Savaşı (1912-1913) yıllarında İrfan tarafından hatıra/anı şeklinde kaleme alınan bir romandır. Anlatıcının yaşadıklarının geriye dönük olarak hikâye edildiği eserde, meşrutiyet sonrası ortaya çıkan özgürlük ortamı içerisinde Osmanlı toplumunda yaşayan farklı milliyetlere mensup insanların son dönemde nasıl siyasi bir kimliğe büründüğü ve bunun uygulamaya döküldüğü anlatılır.

Matmazel Anjel romanı her ne kadar bir aşk ve macera romanı gibi anlaşılsa da kahramanlarının Ermeni olması, yaşanılan zamanın 2. Abdülhamit (1876-1909), bir diğer ifadeyle İstibdat dönemini içermesi bu eseri farklı kılmaktadır. Balkan Savaşının başladığı yıllarda böyle bir romanın yazılmış olması da ayrıca dikkate değerdir. Romanın ana konusu Abdülhamit dönemindeki istibdat ve Ermeni Cemiyeti Hınçak'ın kendi adamlarına sahip çıkması ve onun faaliyetleridir.

Matmazel Anjel romanı içerisinde, aşk, cinayet, sürgün ve Osmanlı Devleti vatandaşı olan, ancak farklı milliyetlere mensup insanların bazı cemiyetlerle nasıl bir irtibat içinde olduğunu da gözler önüne seren bir romandır.