Dil Bilgisi ve Anlam Bilgisi Çözümlemeleri

Dil bilgisi ve anlam bilgisi çözümlemeleri, ancak birlikte yürütülebilen çalismalardir. Bu çözümlemeler, dilin ses, biçim, söz dizimi, metin ve baglam düzlemlerinden herhangi birinde yapilabilir.Çözümlemesi yapilan dil birimleri, kendilerini bir bütün yapan parçalara ayrilarak, parçalar, her parçanin üzerinde var olan toplumsal uzlasi, yani anlam yardimiyla, kendi baslarina birer birim olarak incelenir. Süphesiz ki bu birimler, gösterge veya anlam degerleriyle vardir ve bu nedenle bir dil birimi üzerinde çözümleme yapmak, o birimi anlamlandirmak demektir. Bu yüzden de dil bilgisi çözümlemeleri, anlamlandirmayla, yani anlam çözümlemeleriyle yan yana yürütülür; çünkü dil bilgisinin yapisi ile anlami, birlikte vardir, birlikte kurulur, dolayisiyla da birlikte çözümlenirler.Dil bilgisi çözümlemelerinin ana amaci, yapidan anlam çikarmak, diger bir deyisle iletisim sürecindeki sözü, söz dizimini, metni ve baglami anlamaktir. Bir söz, söz öbegi veya cümlenin anlami, onun dil bilgisi yapisindan çikarilir. Bu nedenle, sözlük ve söz dizimi çözümlemeleri, biçim ve yapilardan anlam çikarma temeline dayanir.Birçok söz dizimi ögesinden, yani alt metinden olusan metnin anlami ise, baglamdan saglanir; çünkü bir metin ne kadar genisletilirse genisletilsin, söylenmemislerle, yani bosluklarla doludur. Bu bosluklari, gönderici ve alicinin da dahil oldugu iletisimin gerçeklesme sartlari, yani baglam doldurur. Bu yüzden de metin-baglam çözümlemesi, anlamdan anlam çikarma temeline dayandigi için karmasiktir. Metin ögeleri ile anlam ögelerinin iliskisi de bu noktada baglamina baglidir; çünkü burada, metin ögeleri kadar, iletisimin gerçeklestigi veya metnin üretildigi baglamin dil disi ögeleri de isin içindedir.Böylece, cümle, en büyük dilbilgisel yapi; iletisimin gerçeklestigi veya metnin üretildigi baglam ise, en büyük anlamsal yapi olarak karsimiza çikar.(Tanitim Bülteninden)