Dante ve İslam

Dante ve büyük eseri için, yüzyillar boyunca sayisiz kitap ve makale yazilmis, ancak içlerinden biri, yarattigi saskinlik ve hatta öfke dalgasiyla, hepsini geride birakmistir: Miguel Asin Palacios'un La Escatologia Musulmana en la Divina Comedia'si ya da Türkçe çevirisinin basligiyla: Dante ve Islam.Yalnizca Italyan edebiyatinin degil, bütün bir Bati edebiyatinin da basyapitlarindan biri olan Ilahi Komedya ile, Mirac kissasi ve Ibn Arabi'nin eserleri arasindaki çarpici benzerlik, Palaicos'a göre Dante'nin Islam kaynaklarindan esinlendigi ve beslendigi anlamina geliyordu. Bu cüretkâr tez, Bati dünyasinda ve özellikle Dante arastirmacilari arasinda büyük bir sarsintiya yol açti ve çürütülmesi için sayisiz çalisma yapildi; ancak tartismalar asla son bulmadi. Karsilastirmali edebiyat çalismalarinin daha da olgunlastigi günümüzdeyse, ibre Palacios'un tezinin dogrulugundan yana…Edebiyat tarihinin en ilginç tartismalarindan birini yaratan bu önemli çalisma nihayet Türkçede!“Dante'nin yazdiklarinda kesfetmis oldugumuz, Islami kültüre yakinlik ifade eden sayisiz belirti, Dante'nin zihninin Islami modellerin etkisine kapali olmadigini, aksine onlari özümsemeye yatkin oldugunu kanitlamaktadir… modelle kopya arasindaki benzerlige isaret eden olgulari, modelin kopyadan önce var oldugunu ve ikisi arasinda bir iletisimin varligini kanitladigimiza göre, taklidin gerçekten vuku buldugu yönündeki tezimize ciddi bir itiraz yöneltilemez… Bundan böyle, Islami literatürün, Dante'nin siirinin görkemli müjdecileri arasinda hak ettigi onurlu yeri yadsimak da mümkün degildir.”