Kibrit Kutusundaki Sarıkamış - Sibirya Günlükleri (1915-1918)

"Yine bu seneyi de ikinci defa olarak esarette bin türlü düsünceler arasinda geçiriyoruz. Bir taraftan Ruslar Erzincan'i geçmis, Ingilizler Bagdat'a yaklasmis; diger taraflarda ailelerimizden bir haber yok. Esaretin günden güne verdigi izdirabi da artmakta... Her zaman her taraftan derin bir meçhuliyet. Ya Rab sen bari hiç olmazsa çekilen azap ve izdiraplari, katlanilan müthis mahrumiyetleri telafi edecek mülk ve milleti tes'ide hadim bir sulh nasip eyle ki simdiye kadar Garplilarin mahkum-i zulmü olan sevgili, zavalli Türkiyemiz yükselsin, tahkir edilen Türk bayraklari her tarafta sanla dalgalansin. Biz de sad olalim..." Fuad Tokad, 1915 yilinda henüz ögrenci iken Birici Dünya Savasi'nin baslamasiyla orduya katilmistir. Kafkas cephesine sevk edilmis, Erzurum'da Ruslarla yapilan bir çatismada esir düsmüs ve iki sene kadar esaret hayati yasamistir. Fuad Tokad günlügünün ilk cildini Sarikamis'ta Ruslarla esir düsmeden evvel de diger cildini de esaret altinda bulundugu yillarda çok gizli bir sekilde yazmistir. Öyle ki bütün hissiyatini ve aldigi bütün haberleri yazdigi bu defterleri bir kibrit kutusuna sigacak sekilde, elinde dikerek hazirlamistir. Simdiye kadar Birinci Dünya Savasi'na dair önemli hatiralar nesredilmesine ragmen, esaret altinda yazilmis bir günlüge pek rastlanmamistir. Fuad Tokad'in askerlik sirasinda ve esarette gizlice tuttugu bu günlük, hem Kafkas Cephesi'yle ilgili sicagi sicagina yazilmis duygulari hem de hakkinda çok az sey bilinen, hatta büyük bir kismi unutulan Sibirya'daki esir askerlerimizin yasadiklari üzerine önemli bilgiler içeriyor. Fuad Tokat zaman zaman okuru çarpismalarin ortasina götürürken, zaman zaman da memleketten binlerce mil uzakta vatan için çarpan bir kalbin hislerini paylasiyor.