Ebu Ya’la El-Mevsılı ve Müsnedi

Ebû Ya'lâ el-Mevsılî, Kütüb-i Sitte imamlarının yaşadığı ve hadisin altın çağı olarak bilinen hicri üçüncü asırda yaşamış bir âlimdir. Bu çalışmada onun "el-Müsnedü's-Sağîr" olarak bilinen el-Müsned adlı eseri incelenmiştir. el-Müsnedü's-Sağîr, günümüze ulaşan müsnedler içinde Ahmed b. Hanbel'in Müsned'i ve Bezzâr'ın Müsned'inden sonra bu türün en çok hadis içeren eserlerinden biridir. Ebu Ya'lâ el-Mevsılî'nin eserini konu edinen bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte konunun önemi, amacı, yöntem ve kaynakları, müsned kelimesinin sözlük ve terim anlamı, bir kitap türü olarak müsned kelimesi açıklanarak Ebû Ya'lâ el-Mevsılî'ye kadar Müsned kitap türünün tarihi seyri ele alınmıştır. Birinci bölümde Ebû Ya'lâ el-Mevsılî'nin yaşadığı yaklaşık bir asırlık dönem siyasi, sosyal, ilmi ve kültürel yönleriyle araştırılmış, onun hayatı, ilmi şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde Ebû Ya'lâ el-Mevsılî'nin el-Müsned adlı eseri incelenmiştir. Müsned'in râvileri, yazma ve matbu nüshaları, eser üzerine yapılmış çalışmalar ve eserin tertibi serdedilmiştir. Ayrıca Müsned'deki toplam hadis sayısı, eserde müsnedi yer alan sahâbîler ve onlardan nakledilen rivayet sayıları, müellin Müsned'de rivayette bulunduğu hocaları ve rivayet sayıları, hocalarının cerh-ta'dîl açısın - dan durumları, hocaların bölgelere göre dağılımı, kendilerinden en çok rivayette bulunduğu hocaları, Kütüb-i Sitte müellieriyle ortak hocaları ve Ebû Ya'lâ'nın hocalarından hadis rivayet ederken kullandığı rivayet lafızları üzerinde durulmuştur. Yine hadisler; âlî-nâ - zil oluşu ve sıhhat durumlarına göre araştırılmış ve Ebû Ya'lâ el-Mevsılî'nin rivayetlere yönelik değerlendirmeleri tahlil edilmiştir. Son olarak; Ebû Ya'lâ el-Mevsılî'nin el-Müsned'i, diğer bazı Müsnedler - le karşılaştırılmış ve eserin kendisinden sonraya etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır.